OPIS HERBU GMINY SKÓRZEC
Radwan. W polu czerwonym kościelna chorągiew złota, na niej krzyż maltański złoty. Z herbem Radwan związane jest pewna legenda. Podczas wojny Bolesława Śmiałego z Rusią, wysłany na podjazd z niewielkim oddziałem rotmistrz Radwan, przypadkiem natrafił na obóz nieprzyjaciół. W czasie potyczki Rusini rozproszyli garstkę Polaków i odebrali im sztandar. Radwan, chcąc swoich żołnierzy podnieść na duchu, skoczył do pobliskiego kościoła, skąd wziąwszy chorągiew, ponownie zebrał rycerzy i uderzył na wroga. Rusini myśląc, że nadeszły posiłki na pomoc Polakom, zaczęli pierzchać. Natomiast dzielny rotmistrz otrzymał herb z kościelną chorągwią. Herbem tym najczęściej posługiwała się szlachta mieszkająca na ziemi krakowskiej, podlaskiej, rawskiej, ruskiej, sandomierskiej, sieradzkiej oraz na Litwie.Radwanem pieczętowało się ponad 150 rodzin – między innymi: Babski, Bieniewski, Brandys, Braniecki, Chormański, Cikowski, Dobrosielski, Dostojowski, Frystacki, Głuchowski, Grodecki, Jakacki, Janowicz, Jeziorkowski, Judycki, Karmański, Krukowski, Leszczyński, Łodziński, Łukawski, Magnuszewski, Mioduski, Nadarzyński, Niegoszowski, Okęcki, Oleszyński, Oziębłowski, Pełka, Przypkowski, Przygodzki, Radwański, Rudgiesz, Rybiński, Sławkowski, Służewski, Stanisławski, Suchorzewski, Uchański, Wierzbicki, Wołodkiewicz, Zaćwilichowski, Zebrzydowski, Zembocki.
Lilia. Element godła Zgromadzenia Księży Marianów Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Zakon został założony w 1673 przez bł. o. Stanisława od Jezusa i Maryi Papczyńskiego. Maria przedstawiona w godle Marianów trzyma kwiaty lilii – jako oznakę czystości i niewinności. Zakon Marianów zostaje sprowadzony do Skórca w 1711 roku. Proboszcz parafii Suchożebry, kanonik kamieniecki Józef Przygodzki herbu Radwan funduje drewniany kościół.
DZIEJE SKÓRCA I ZIEM OKOLICZNYCH W PRACY WŁODZIMIERZA WITCZUKA
Pan Włodzimierz Witczuk, historyk regionalista mieszkający w Cisiu- Zagrudziu, opracował ,, Szkice do dziejów zachodnich przedproży Siedlec”. Autor wiele miejsca poświecił ziemi skórzeckiej. Wyjaśnił pochodzenie nazw miejscowych i zbadał najstarsze dzieje poszczególnych miejscowości. W publikacji znajdziemy informacje o pochodzeniu nazwisk typowych dla naszej okolicy : Wereda, Barej, Kosyl, Jastrzębski, Dąbrowski itp.
Słowo „skorcz” (w południowej Wielkopolsce i na Kaszubach znane do dziś), czy w formie rozszerzonej „skorzec”, oznaczało szpaka i niewątpliwie od skory, czyli przylatujący wczesną wiosną pochodzi. W XVI wieku mogło mieć dziś nieznaną symboliczną warstwę znaczeniową. Może określano w ten sposób ludzi, których obecnie nazywamy „niebieskimi ptakami”? W każdym razie zła sława towarzyszyła Skórcowi długo. I pewnie to także i dlatego w roku 1711 zbudowano w Skórcu kościół i ściągnięto do niego zakon marianów, by ci „grzeszne skórzeckie dusze ratowali”, co oni z pewnym skutkiem niewątpliwie czynili. Skórzec (w pierwszych zapisach Skorcz) był pierwotnie przydatkiem do Ługu. Miał dziwną funkcję. W kronice parafialnej została zamieszczona wzmianka o „zesłańcach”, którzy jako pierwsi mieli w Skórcu zamieszkać. Słowo „zesłaniec” z czasem nabrało wielce pozytywnych znaczeń, ale wtedy, kiedy Skórzec się rodził, żadnych chwalebnych niuansów znaczeniowych w sobie nie zawierało. Bo ci „zesłańcy” to prawdopodobnie byli ludzie z marginesu, pospolici przestępcy, którzy nie rokowali żadnej poprawy. Wysyłano ich więc na przymusowe osiedlenie na pogranicznym odludziu. (To „na pogranicznym” wynika oczywiście z przeświadczenia, że zalążki Skórca powstały jeszcze w czasach samodzielności Mazowsza). Zapraszamy do lektury
NAJDAWNIEJSZE DZIEJE SKÓRCA
Gmina Skórzec leży na obszarze historycznego Mazowsza. Przed rozbiorami obszar ten stanowił część Ziemi Liwskiej, sąsiadował od zachodu z Ziemią Czerską a od południowego wschodu z Ziemią Łukowską Najstarszym znanym właścicielem ziemskim – 1567 r, który posiadał dobra w tych okolicach był Leonard Kabylski h. Kościesza, poborca liwski, był on właścicielem wsi: Kobyli Ług, Skorcz i Kobyla Wólka, ich powierzchnia wynosiła 10 włók. Kobylscy utrzymują wzmiankowane włości jeszcze w roku 1763r a ich właścicielem jest Stanisław Kabylski- stolnik liwski. Z nazwiskiem tym związane są nazwy miejscowości Kobyli Ług (obecnie Dabrówka Ług) i Kobyla Wólka (obecnie Wólka Kobyla).W 1783 roku dobra te są już własnością szlachty zagrodowej. Rozwój Skórca i okolicznych wiosek związany jest z powstaniem kościoła pod wezwaniem Nawrócenia św. Pawła Apostoła i klasztoru ojców Marianów, w 1711 r. kościół skórzecki był kościołem filialnym parafii Niwiski. Świątynia ta powstała staraniem księdza Józefa Przygodzkiego. W roku 1787 pożar strawił drewniane zabudowania kościoła i klasztoru. Kasztelan liwski Krzysztof Cieszkowski h. Dołęga ufundował w 1794 roku murowany kościół i klasztor w stylu barokowo- klasycystycznym w podzięce Bogu za odzyskane zdrowie. Warto dodać, że ród Cieszkowskich dobrze zasłużył się Ojczyźnie i Kościołowi. Wspomniany fundator , odznaczony orderami Orła Białego i św. Stanisława za wzorową służbę w husarii w stopniu chorążego, wielokrotnie pełnił funkcje poselskie na Mazowszu i Wołyniu. Samodzielna parafia została erygowana w Skórcu w roku 1798. Fakt ten spowodował dynamiczny rozwój samego Skórca jak i okolicznych wiosek. Gmina jako jednostka podziału administracyjnego i samorządu terytorialnego w dziejach ustroju Polski wprowadzona została w okresie Księstwa Warszawskiego na mocy dekretu z 23 lutego 1809 r. Na czele gminy wiejskiej stał powoływany przez prefekta wójt, do którego kompetencji należały czynności administracyjne i porządkowe. Gmina wiejska, na mocy tego samego dekretu, wyposażona została w radę wiejską, posiadającą ograniczone uprawnienia samorządowe. W okresie Królestwa Polskiego gminy były podstawowymi jednostkami podziału administracyjnego. Tworzone były w oparciu o dobra ziemskie prywatne oraz rządowe (ekonomie). W dobrach rządowych urząd wójta pełnili naddzierżawcy, najczęściej opłacający zastępców, zaś w dobrach prywatnych – ich właściciele, również zatrudniający w celach administrowania gminą wykwalifikowanych urzędników. Na wniosek o. Stanisława Pórzyckiego władze Królestwa Polskiego powołały do życia gminę w Skórcu w roku 1822 a wspomnianego zakonnika mianowały pierwszym wójtem. W świetle ówczesnego prawa właściciel wsi miał obowiązek mianować wójta, którego rola zbliżona była do funkcji dzisiejszego sołtysa. Od roku 1820 właścicielami Skórca byli Marianie. Granice gminy pokrywały się z granicami parafii. W chwili powstania gminy sama wieś Skórzec była niewielką, acz rozwijającą się miejscowością. Dane z roku 1827 mówią o 131 mieszkańcach, ale w 1867 r. było ich 224. Na początku do gminy Skórzec należało jedynie kilka wiosek, lecz w roku 1863 ich liczba wzrosła do 22. Były to następujące miejscowości (wsie i folwarki): Boroszków, Cisie (wieś i folwark), folwark Czelustki, folwark Czerniejew (wówczas Czerniejów), Dąbrówka Ług, Dąbrówka Niwka (wieś i folwark), Dąbrówka Stany, Dąbrówka Stara (wieś oraz folwark Dąbrówka Stara Niwka), Dąbrówka Wyłazy (wieś i dwa folwarki), Drupia (wieś i folwark), Gołąbek, Grala Dąbrowizna (wieś i folwark z tzw. nomenklaturami: Wólka Stańska, Zajęczy Kąt, Zagrodzie, Wierzcholina i Borchta), folwark Lipniak pod Przyworami, Nowaki (wieś i folwark), Pieróg (wówczas Pieróg), Rakowiec, Skórzec, folwark Smoła, folwark Teodorów, Wołyńce (wieś i folwark), Wólka Kobyla (lub Kobylany), Zelków (wieś i folwark) oraz Żebrak. Stopniowo wzrastała też liczba mieszkańców: w 1835 r. było ich 2114, a w 25 lat później – 2519. Większość mieszkańców gminy to oczywiście chłopi pańszczyźniani, którzy stanowili podstawę utrzymania wymienionych gospodarstw folwarcznych należących do szlachty. Obok nich występowała w dużej mierze tzw. szlachta zagonowa, która zewnętrznie niewiele różniła się od chłopów i podobnie jak oni wiodła raczej ubogi żywot (złośliwi utrzymywali nawet w tych stronach powiedzenie – przytaczając je za Łukaszem Gołębiowskim , znanym historykiem i etnografem – iż „kiedy wszerz zagonu szlachcica pies się położy, to ogon jego już na obcej posiadłości spoczywa”). Natomiast prawie nieobecne były jakieś znaczniejsze rody szlacheckie. Wsie w tym czasie były w posiadaniu drobnych właścicieli ziemskich Poza kilkoma wyjątkami (właściciele młynów w kilku wsiach) nie było także rzemieślników i handlarzy wiejskich. Więcej…,Krzysztof Trojan,W cieniu Krzyża
BIOGRAFIA TADEUSZA AUGUSTYNA RAKOWIECKIEGO
Tadeusz Augustyn Rakowiecki urodził się 27 lipca 1878 roku w majątku Grala – Dąbrowizna w powiecie siedleckim, w średniozamożnej rodzinie ziemiańskiej Pauliny i Jarosława Rakowieckich Jego pradziadek ze strony matki – Adam Maksymilian Kitajewski – był wybitnym farmakologiem i profesorem chemii na Uniwersytecie Warszawskim, przeprowadził analizę wód Warszawy, Buska, Ciechocinka i Goździkowa Dziadek ze strony ojca – Ignacy Benedykt Rakowiecki – uczeń Lindego, był wybitnym historykiem i slawistą. Pisał prace o prawach, obyczajach i życiu pierwotnych Słowian, przetłumaczył na język polski najstarszy zbiór przepisów prawnych Rusi Kijowskiej, dwutomową ,,Prawdę Ruską” Tadeusz Rakowiecki wychowywał się w rodzinie o tradycjach naukowych, w atmosferze wzajemnej miłości i szacunku Silne więzy rodzinne i wzajemna troska o najbliższych dominowały wśród licznego, dziewięcio osobowego, rodzeństwa. Rodzice przywiązywali ogromną wagę do wychowania swych dzieci, dbając o ich wykształcenie posyłali do szkół w Warszawie, rezygnując z pobliskiego gimnazjum w Siedlcach, ze względu na znaczny stopień rusyfikacji tej szkoły We wrześniu l889 roku, w wieku l l lat, Tadeusz podjął naukę w Klasycznej Czteroklasowej Prywatnej Szkole Męskiej Floriana Łagowskiego w Warszawie Każdy rok szkolny kończył odbierając list pochwalny za dobre wyniki w nauce i przykładne sprawowanie Jako uczeń szkoły średniej wyróżniał się wybitnymi zdolnościami matematycznymi. Chętnie pomagał kolegom w rozwiązywaniu zawiłych zadań, młodszym udzielał korepetycji; począwszy od ósmej klasy, zarabiał na swoje utrzymanie korepetycjami, starając się odciążyć budżet rodziców. Wiecej…, Alla Gryc, Tadeusz Rakowiecki
ZIEMIA SKÓRZECKA I JEJ MIESZKAŃCY W STAREJ FOTOGRAFII
Szanowni Państwo, zapraszamy w niezwykłą, fotograficzną podróż w czasie. Jej bohaterami są mieszkańcy ziemi skórzeckiej. Wynalazek rejestracji obrazu, czyli fotografia święci tryumfy w drugiej połowie XIX wieku. Byliśmy w awangardzie fotograficznej. Najstarsze zdjęcie, prezentowane w galerii jako pierwsze, pochodzi z 1906 roku. Z 1914 roku pochodzi zdjęcie OSP w Skórcu. Prezentowana galeria jest zapisem życia mieszkańców. Możemy zobaczyć: śluby, pierwsze komunie, pogrzeby, scenki rodzajowe. Pokaźna część zbiorów poświęcona jest służbie wojskowej w latach 1920-1939 i w LWP po II wojnie światowej. Fotografie udało się zamieścić dzięki uprzejmości rodziców i uczniów Gimnazjum w Skórcu. Zwracamy się z apelem do mieszkańców Gminy Skórzec o udostępnienie starych fotografii. Zostaną one zeskanowane i wrócą do właścicieli. W podzięce otrzymacie państwo darmowe odbitki przyniesionych zdjęć. W sprawie starych fotografii można się kontaktować z p. Sławomirem Batokiem z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Skórcu w Skórcu tel.: 256312860. GALERIA STARYCH FOTOGRAFII
